Post by LeonPost by J. J. LodderPost by Spook van RookIs het toeval dat er toeval bestaat?
Bestaat er toeval?
Jan
Om te overleven kunnen we leren, om te kunnen leren hebben we
neuroplasticiteit. Dat wil zeggen dat de werking van onze hersenen
zodanig flexibel is dat met een beetje oefenen al snel resultaten
geboekt kunnen worden.
Het is daarmee niet toevallig dat er neuroplasticiteit is, maar wat
uit neuroplasticiteit wel voort kan komen is het begrip “toeval” zelf.
Dan hoeft men zich alleen maar voor te stellen wat bij elkaar hoort,
plasticiteit en een star begrip als determinatie of plasticiteit en
een flexibel begrip als toeval.
De overtuiging die een mens dan kan hebben over het “zijn” van de
wereld, gedetermineerd of juist niet, wordt dan misschien een
uitdrukking van de neuroplasticiteit.
de vraag wordt dan: Bestaat er neuroplasticiteit?
De vraag of toeval bestaat kan dan vervangen worden door de vraag of
neuroplasticiteit bestaat en die algemene vraag kan vervangen worden
door de vraag in welke mate er neuroplasticiteit bij iemand aanwezig
is.
Als we dan de wereld gaan indelen in minder en meer neuroplasticiteit
bij mensen, zal een bijzondere relativering van de “grote
levensvragen” aan de orde zijn. Strikt genomen is met geen enkele
zekerheid de status van traditionele antwoorden over het zijn van de
wereld, de realiteit of werkelijkheid, vast te stellen. Men kan
overtuigd zijn van determinatie of juist toeval, maar als dit slechts
uitdrukkingen zijn van zoiets als neuroplasticiteit, is slechts een
voorkeur voor een bepaald soort mens, met bepaalde neuroplasticiteit,
het gevolg van de ene of andere visie.
Op willekeurig welke visie en uitweiding van iemand is dan het enige
gepaste antwoord dat men de neuroplasticiteit weer treffend naar voren
brengt.
Bij aanwezigheid van verschillen tussen mensen is in die mensen zelf
geen bewijs voor het een of ander te zien. Men kan hoogstens betogen
dat bij afwezigheid van een duidelijke voorkeur in de natuur voor
mensen met een bepaalde neuroplasticiteit, geen van beide extreme
visies een gelijk kan hebben.
Bovendien kan, als zoiets als visie afhankelijk is van biologische
kenmerken van de hersenen, moeilijk volgehouden worden dat wij zouden
kunnen beschikken over alle mogelijke visies om daarin af te kunnen
wegen. Men kan zich eenvoudigweg biologische kenmerken voorstellen die
we missen, waardoor we ook de bijbehorende visie moeten missen.
Bijvoorbeeld neuroregressie, wat dan zoiets zou zijn als een soort
zelf herstellend vermogen van de hersenen. Ik stel me voor dat in
regressievisie tijdsgebonden processen (toenemende entropie) totaal
anders gezien zouden worden, misschien wel helemaal geen toename van
entropie meer.
Men zou ook kunnen betogen dat “het is zoals het is”, wat dan zou
inhouden dat als zoiets als neuroregressie mogelijk zou zijn, dat het
er dan ook zou zijn, en dat omdat het er niet is dat een bewijs zou
zijn dat de wereld niet zo in elkaar zit. Maar dat vind ik een
gevaarlijk lokalistisch denken, zoals men vroeger het antropocentrisch
denken had wat niet vol te houden was.
Ik wil niet suggereren dat meer plasticiteit beter zou zijn dan weinig
plasticiteit. Ik denk ook niet dat er aan meer plasticiteit alleen
maar voordelen verbonden zijn. Als we aan toepasbaarheid van materiaal
denken heeft ieder materiaal zijn eigen plasticiteit en daarmee
toepassingsgebied. Waarbij opgemerkt moet worden dat plasticiteit niet
het enige is dat de toepassingsmogelijkheden bepaalt.
Voor leerprocessen is neuroplasticiteit misschien een verduidelijkend
begrip, als kan men zich afvragen wat het dan precies uitdrukt. Is het
een maat die echt gemeten kan worden? Of meer een uitdrukking die zich
verhoudt tot leerprocessen en minder tot fysieke processen? Ik wil
hier niet over speculeren of suggestieve antwoorden geven, maar het in
het midden laten voor deze filosofische beschouwing.
In ieder geval is er de mogelijkheid dat biologische kenmerken
verbonden kunnen zijn met visie en dat relativeert de waarheidsclaims
van visies enorm. De vraag is of we dan wel kunnen spreken over
“bewijsmateriaal” voor visies, omdat het “bewijs” slechts een
bevestiging is van een biologisch kenmerk en niets meer dan dat.